Het is niet goed dat de mens alleen blijft (Gen. 2,18)

Een gesprek uit de kleuterschool, weergegeven op een kalenderblaadje van De Druivelaar 4 juni 2019 is een van de zovele voorbeelden van de huidige diversiteit in leefvormen.

Bo, vijf jaar, komt thuis en zegt dat de juf verteld heeft waar de baby’s vandaan komen.

Zo, zegt haar mama, en wat werd er allemaal gezegd?

Wel, Milan zei dat zijn papa hem gekocht heeft in een weeshuis.

De ouders van Emma zijn haar in China gaan kopen.

Lilly werd in een labo gemaakt en de papa’s van Boris hebben betaald voor de buik van een vrouw.

Haar mama glimlacht en vraagt:

En wat heb jij gezegd, schat?

Niets, ik heb niet durven zeggen dat mijn mama en papa zo arm zijn dat ze me zelf hebben moeten maken.

Diversiteit

De diversiteit is groot. Er zijn mensen die huwen en die scheiden. Er zijn lat-verhoudingen, vluchtige verhoudingen, homofiele en lesbische verhoudingen. Er zijn gezinnen met kinderen en zonder kinderen.

Wij mogen geen mensen discrimineren en we blijven voor ogen houden dat God het heil wil van elke mens.

Het vraagt aandacht voor onze manier van spreken. Mag ik nog ‘hij’ en ‘zij’ gebruiken om een medemens aan te duiden? Voor de open monumentendag in Brussel verkiest men de benaming ‘Heritage Days’ in plaats van ‘de dagen van het patrimonium’, waarin de naam vader (pater) het overwicht heeft.

De diversiteit van meningen kan christenen en joden niet beletten dat zij blij zijn om de boodschap van de eerste hoofdstukken van de Bijbel en ook over de andere Bijbelteksten.

De droom van het begin

Grote verwondering doordesemt het bijbels verhaal van de eerste hoofdstukken van Genesis, al kunnen deze als mythe of sprookje overkomen.

De mens is verwonderd over zijn bestaan. Hij/zij ligt niet zelf aan de bron van zijn/haar bestaan. De mens is geschapen door God en naar zijn beeld van liefde.

Het is niet goed dat de mens alleen blijft. Allicht zal elkeen dit beamen. We hebben een medemens nodig om ons zelf te worden. We mogen niet zozeer een alleen op zichzelf levend individu zijn, maar willen een persoon worden, die betrokken is op anderen. We hebben anderen nodig om met hen te spreken, om samen te groeien en te delen. Het samen zijn met anderen kan in vele vormen beleefd worden.

De mens die is ‘hij’ en ‘zij’, man-mens en vrouw-mens, mannelijk en vrouwelijk, delend in dezelfde waardigheid. “De mens gaf namen aan al de tamme dieren en aan al de vogels van de lucht en aan al de wilde beesten; maar een hulp die bij hem paste vond de mens niet” (Gen 2,20).

Het scheppingsverhaal wijst op de gelijkwaardigheid van man en vrouw. Het mag dan ook niet gebruikt worden om de ondergeschiktheid van de vrouw tot de man te verkondigen. Paulus zou op dit vlak wel even uitglijden wanneer hij schrijft dat de man het hoofd is van het gezin (1 Kor. 11,8-9; Ef. 5,31;1 Tim. 2,13). Maar in de brief aan de Galaten wijst hij heel duidelijk op de verbondenheid van allen met Christus: “Er is geen jood of heiden er, er is geen slaaf of vrije, er is gen man en vrouw; allen te samen zijt gij één persoon in Christus Jezus” (Gal. 3,28). En hij heeft vooral een mooie hymne nagelaten over de liefde (1 Kor. 13). Dit Hooglied van de liefde is een geliefde tekst in een huwelijksviering. Het bevat een opdracht voor elkeen die in liefde met mensen wil samen leven.

Man en vrouw, zij kunnen samen toekomst maken. Dit lukt wanneer liefde hen verbindt en dit tot wanneer de dood hen scheidt. Een ervaringsdeskundige schrijft: “Alleszins man en vrouw het is een voortdurend dynamisch spel om elkaar elke dag opnieuw te ontmoeten in elk zijn/haar uniek zijn, elkaar hierin te begrijpen, te ondersteunen en te accepteren. We zijn niet gelijk, we denken anders, we gaan met gevoelens anders om, maar we vullen elkaar aan, we zijn gelijkwaardig. De ene is niet beter dan de andere.”

De bijbel bezingt in het Hooglied bezingt de liefde tussen een jonge man en een jong meisje.

Gebrokenheid

In het evangelie richt Jezus zijn toehoorders en zijn tegenstanders naar de eerste bladzijde van de bijbel, wanneer zij vragen stelden over echtscheiding. Ja, die waren er ook al in die tijd en al lang voordien. Het boek Deuteronomium bevat daarover al bepalingen (Deut. 24), waar de opposanten van Jezus zich op beroepen.

Mannen konden al vlug een reden in roepen om voor hun vrouw een scheidingsbrief op te stellen. De positie van de vrouw was heel ongunstig. Ze is dit zelfs heel lang gebleven. Hun angst in Afghanistan is groot door de recente ontwikkelingen.

Koning Herodes Antipas was gescheiden. Johannes is omgebracht omdat hij aan de vorst had gezegd dat het hem niet toegelaten was Herodias, de vrouw van zijn broer Filippus tot vrouw te nemen (Mc. 6,17). Jezus bevindt zich in het gebied van Herodes, wanneer hem zijn oordeel gevraagd wordt over de echtscheiding. Jezus antwoordt met de visie en her project uit het boek Genesis: “In het begin, bij de schepping heeft God hen als man en vrouw gemaakt. Daarom zal de man zijn vader en moeder verlaten om zich te binden aan zijn vrouw en deze twee zullen één vlees worden” (Mc. 10,6-7).

Mensen beseffen dat huwen een ganse opgave is. De leerlingen van Jezus reageren onthutst op zijn uitspraken over echtscheiding. Zij zeiden hem: “Als de verhouding tussen man en vrouw zó is, kan men beter niet trouwen.” Jezus antwoordde: “Niet iedereen kan dit begrijpen, maar alleen zij aan wie het gegeven is. Er zijn onhuwbaren die zo uit de moederschoot zijn voortgekomen; en er zijn onhuwbaren die door de mensen zo gemaakt zijn; maar ook zijn er onhuwbaren die zichzelf onhuwbaar hebben gemaakt omwille van het rijk der hemelen. Wie bij machte is dit te begrijpen, hij begrijpe het!” (Mt. 19:3-12).

Werken aan verbondenheid

Een spreekwoord uit Rusland bevat deze raad:

Ga je varen, bid eenmaal.

Ga je naar de oorlog, bid tweemaal.

Begin je aan een huwelijk, bid driemaal.

Het Duitse woord voor huwelijk is Ehe. Een aantal mensen vinden dat dit woord een afkorting is voor een zin van drie Latijnse woorden: errare humanum est. Zich vergissen is menselijk.

Er zijn mooie voorbeelden van mensen die dit weerleggen en die bij hun gouden of diamanten jubileum toegejuicht worden en de Heer danken. Dag aan dag zijn ze samen opgetrokken door goede en kwade dagen, elk vanuit een eigen achtergrond, gericht op elkaars welzijn met zorg voor kinderen en met een maatschappelijke inzet. En bij de ervaring van het lege nest, zijn ze blij om kinderen en kleinkinderen.

Maar daar zijn er ook voor wie dit niet lukt en voor wie het samenzijn een hel kan zijn.

Een priester uit een Franstalig bisdom herinnerde aan de uitspraak van zijn prof moraal, die verbonden was aan de kerkelijk rechtbank. “Mes amis, vous savez je ne suis pas marié, mais le mariage m’a fait perdre tous mes cheveux.” Hij verwees daarmee naar moeilijkheden die zich in een huwelijk kunnen voordoen en die hij hoorde van gehuwden die een vraag tot nietigverklaring van hun huwelijk hadden ingediend.

De vele levensvormen zijn aanwezig. Eerbied voor mensen die trouw zijn aan een engagement en in liefde samenzijn. In die veelheid er toch voor zorgen dat het huwelijk tussen een man en een vrouw en hun bereidheid leven door te geven niet in de vergetelheid geraakt.

Pastorale zorg

De kerkgemeenschap ondersteunt de gezinnen, en tracht elke mens nabij te zijn.

De interdiocesane dienst voor gezinspastoraal biedt inspiratie en geeft aan welke diocesane initiatieven lopen, zowel voor verloofdenwerking, voor gezinspastoraal Zij heeft een aanbod voor personen na echtscheiding en relatiebreuk (www.gezinspastoraal.be).

“Samen met anderen ontdekken en hopen dat je leven nieuwe perspectieven kan krijgen na een relatiebreuk. Niemand kan de pijn voor je wegnemen. Maar als anderen luisteren naar je gevoelens en je zelf gedachten en reacties mag delen, kan dat deugddoend zijn en bevrijdend werken.”

Christenen leven met de wens om te beantwoorden aan de droom van het begin, uitgedrukt in het boek Genesis en met het besef van gebrokenheid, die zich bij zichzelf en anderen merken. Ook daar is het waardevol als je er niet alleen voor staat.

***********

Zondag 26 september 2021 is er een referendum in Zwitserland over het huwelijk voor allen. Gevraagd naar zijn mening, zei Joseph Bonneman, bisschop van Chur: »Ja, ich habe nichts dagegen, dass unser Volk diesen gleichen Rechten zustimmt. Und dennoch möchte ich, dass das Ursprüngliche nicht in Vergessenheit gerät.»

« Ich bin total gegen Diskriminierung und für eine Vielfalt. Aber ich bin überzeugt, jeder von uns ist dafür, dass auch eine Familie, wo der biologische Vater und die biologische Mutter zusammenleben, harmonisch mit den Kindern, mit den Großeltern, auch eine Bereicherung für alle ist. Das ist mein Anliegen, dass das nicht abgetan wird, dass das nicht mehr unsere gesamte Gesellschaft befruchtet. Dass wir das, was vom Ursprung des Menschen her – ich komme auf den biblischen Ursprung zu sprechen – dass dieses Einsamsein des Menschen, das Gott durch die Partnerschaft überwunden hat, dass dies in diesem Rahmen von Mann und Frau – und vermehrt euch – dass das nicht in Vergessenheit gerät. Das ist eine Bereicherung für uns alle. »