Aan de vrucht zult gij de boom herkennen

Lieve mensen,

Het is echt geen grap, ik heb ze zelf gezien. In Kramsach in Tyrol hebben ze een hele verzameling. Grafschriften uit de 18e en de 19e eeuw. En wat men daarop kan lezen, dat is in onze tijd gewoon onvoorstelbaar: Daar staat bv op een graf uit 1849,  ik lees het jullie in vertaling:

Hier rust Jef de Greef

die zich dood gezopen heeft

Heer geef hem de eeuwige rust

en een druppeke als slaapmuts

Beste vrienden,

Dat is in onze tijd toch onvoorstelbaar. Kerkhof en humor, dat past naar onze begrippen helemaal niet bij elkaar. Over sterven en dood maakt ge toch geen grappen. Daarvoor is de dood toch veel te ernstig. En niet alleen de dood – het ganse leven is een ernstige zaak! Vooral toch voor christenen – of het heeft er toch zeer de schijn van! Het ziet er toch zeer naar uit dat het christen zijn en humor elkaar blijkbaar niet zo goed verdragen. En dan toch zeker niet in de Kerk. In de Kerk scheen lachen gewoon verboden te zijn! Toch al zeker vanaf de tweede helft van de 19e eeuw!

Dat is me onlangs weer opgevallen toen ik in de bibliotheek in een oud handboek voor predikanten uit die tijd bladerde Op bijna 700 bladzijden kunt ge daar ongelooflijk veel preek ideeën vinden, gerangschikt naar trefwoorden. Ge vindt daar alles over: Gebod, hel, dood en zonde. De zonde zelfs opgesplitst in dagelijkse zonde en doodzonde. Maar trefwoorden zoals vreugde en vrolijkheid, die ontbreken volledig – laat staan lachen. Ge vindt zelfs niets onder verlossing! Geen enkel van die trefwoorden is in dat 19e eeuwse handboek voor predikanten te vinden. En menigeen onder jullie zullen het nog kennen uit hun jeugd: In de preek werd nooit opgeroepen om onbezorgd te zijn en blij in het leven te staan. Nergens werd gezegd: geniet van elke dag die God jullie in gezondheid heeft gegeven! Neen, je hoorde alleen: Hoed jullie voor de zonde! Weest altijd op de hoede! De duivel loert overal. Vreest het laatste oordeel en het hellevuur! Dat is wat de meesten onder ons in onze jeugd hebben meegekregen.

Dat Jezus een blijde boodschap verkondigde, dat Hij de mensen heeft bevrijd en ons heeft verlost, dat vond je eerder op de achtergrond. Door al die plichtsbetrachting werd de vreugde van het geloof vergeten. En dikwijls maakte ze dan plaats voor de angst: angst voor God, voor zijn oordeel en zijn straf. En dat voerde dan ook dikwijls tot dwanggedachten en psychosen. En soms leidde zo’n verkeerde religiositeit ertoe dat er mensen ziek werden. Want religiositeit kan ook ziek maken: maar alleen wanneer het verkeerd begrepen religiositeit is. ook voor religiositeit geldt dat je haar aan de vruchten herkent – juist zoals het in het evangelie van vandaag staat: een goede boom brengt goede vruchten voort. en overal daar waar de mensen door hun religie en hun religieuze praktijken niet vrij worden, maar dwangmatig reageren, waar mensen niet vrolijk en gelukkig worden, maar wel depressief en terneergedrukt, daar brengt de religie geen goede vruchten; en dan kan het ook geen religie volgens Jezus Christus zijn. een boom die wortelt in Jezus Christus brengt ook zijn vruchten voort. Christus heeft de mensen bevrijd. Hij heeft voorgoed de angst voor God weggenomen en heeft ons verlost. Hij heeft ons redenen tot vreugde gegeven en heeft ons een blijde boodschap gebracht. daarom kan een kerk , waar er niets meer te lachen valt, ook nooit een kerk van Jezus Christus zijn. En religie die alleen somberheid verkondigt, die dient misschien allerlei goden, maar zeker niet de God die Jezus heeft verkondigt. In onze gebedenboeken lees je toch: Verheugt u, jullie zijn het volk van God, uitgekozen door zijn genade!

Let op, ik wil jullie niet oproepen om er zomaar op los te leven. Zo naar het motto: Alles is OK, geniet van de dag en trek u van niets iets aan; In tegendeel. Blij en ons bewust van de verlossing door het leven gaan wil niet zeggen dat we kritiekloos en zonder nadenken door het leven zouden gaan. ook dat kunnen we afleiden uit de humorvolle grafschriften in Tyrol.Alle uitgelatenheid en vreugde in het leven heeft de mensen van toen er niet aan gehinderd om waakzaam en nadenkend te blijven. Want wij kennen dag nog uur. En soms is dat uur dichterbij dan wij vermoeden. Hoe staat dat ook weer op één van die grafkruisen in Tyrol:

De weg naar de eeuwigheid

is niet ver

hij vertrok om  7 uur van huis

en kwam om 10uur bij deVader thuis

Amen